Vakinhoudelijke discussie
Als ik CV goed lees dan gaat het bij eerste punt over een uitleg dat er een dominante strategie is de prijs te verlagen. Dus een leerling die stelt dat ze dat 'steeds' of 'altijd' zullen doen, geeft voor mij daarmee voldoende uitleg, zonder dat dominante strategie wordt genoemd. Hetzelfde voor 'suboptimaal': dit kan ook op vele andere manieren worden omschreven.
Als ik CV goed lees dan gaat het bij eerste punt over een uitleg dat er een dominante strategie is de prijs te verlagen. Dus een leerling die stelt dat ze dat 'steeds' of 'altijd' zullen doen, geeft voor mij daarmee voldoende uitleg, zonder dat dominante strategie wordt genoemd. Hetzelfde voor 'suboptimaal': dit kan ook op vele andere manieren worden omschreven.
Mee eens.
Ik heb leerlingen die stellen dat de uitkomst van deze spelsituatie 'verlagen/verlagen' is want ze kunnen door eenzijdig handelen niet hun positie verbeteren. Omdat er naast dit Nash evenwicht bestaat een uitkomst bestaat die voor beide beter is (namelijk beide geen prijsverlaging) is er sprake van een gevangenen dilemma.
Hier wordt de term dominante strategie niet benoemd maar ik wil toch de volle punten geven. De dominante strategie is namelijk slechts één van beschikbare methoden om een uitkomst (Nash evenwicht) van een spelsituatie te bepalen. Daarnaast zijn er nog een aantal andere methoden (bijvoorbeeld Best Response of het wegstrepen van gedomineerde strategieen).
(overigens denk ik dat het voorbeeldantwoord een fout bevat: 'Dit leidt tot een suboptimale uitkomst / gevangenendilemma, omdat ze beide een lagere omzet / winst hebben dan in de uitgangssituatie.'
Dit geldt alleen als in de uitgangssituatie beide partijen een hoge prijs voeren. Dat is hier helemaal niet zo Orso Bianco treedt namelijk toe met een lage prijs. Dus de uitgangssituatie is Orso 'laag' / Guarda 'hoog'.
Het woord uitgangssituatie in het CV verwijst nu naar een situatie die nooit heeft bestaan.
Persoonlijk denk ik dat de aanwezigheid van dominante strategieën een noodzakelijke voorwaarde is voor een p. dilemma. Ik denk slechts 1 punt.
Persoonlijk denk ik dat de aanwezigheid van dominante strategieën een noodzakelijke voorwaarde is voor een p. dilemma. Ik denk slechts 1 punt.
Dit is niet waar, er zijn veel voorbeelden van spelsituaties waarbij wel een prisoners dilemma is en er geen dominante strategie aanwezig is. Zie bijgevoegd voorbeeld.
In het CV wordt aangenomen dat benoemen van de dominante strategie de enige manier is om de evenwichts situatie van deze spelmatrix te bepalen. Dat is onzin, met bovengenoemde alternatieve methoden kom je op hetzelfde antwoord.
Bovendien definieert volgens het cv de dominante strategie het gevonden evenwicht.
Alsof de manier van zoeken definieert wat je hebt gevonden. Volgens het cv moet je zeggen: het is een vis, want met een hengel gevangen, en als het met een netje is gevangen dan is het geen vis. Terwijl mijn leerling zegt het is een vis want gewerveld, ademt met kieuwen, zwemt etc.....
Volgens mij is een gevangenendilemma per definitie een spel van 2 spelers met 2 keuzes, dus een 2x2-matrix. Dus zeg maar: elk gevangenendilemma heeft als kenmerk een suboptimaal Nash-evenwicht, maar niet elk spel met een suboptimaal Nash-evenwicht is een gevangenendilemma. Daarmee heeft elk gevangenendilemma dus wel een dominante strategie, als het per definitie een 2x2-spel is.
Dat gezegd hebbende: een leerling die een dominante strategie verwoordt, bijv. "beide spelers zullen ongeacht de keuze van de concurrent kiezen om de prijs te verlagen, aangezien ze hiermee klanten van de concurrent aan kunnen trekken", haalt wat mij betreft zeker deelscore 1. Daarvoor hoef je niet letterlijk te benoemen dat dit een dominante strategie heet: als je maar laat zien wat de keuzes van de bedrijven zijn en tot welk Nash-evenwicht dit leidt.
Volgens mij is een gevangenendilemma per definitie een spel van 2 spelers met 2 keuzes, dus een 2x2-matrix. Dus zeg maar: elk gevangenendilemma heeft als kenmerk een suboptimaal Nash-evenwicht, maar niet elk spel met een suboptimaal Nash-evenwicht is een gevangenendilemma. Daarmee heeft elk gevangenendilemma dus wel een dominante strategie, als het per definitie een 2x2-spel is.
......
Het klassieke gevangenen dilemma is inderdaad een spel met 2 spelers en 2 keuzes. Maar geregeld wordt dat voor onze leerlingen uitgebreid tot een spel met 3 keuzes, bijvoorbeeld:
En in een spel waarbij beide spelers 3 opties hebben kan er volgens mij prima een gevangenendilemma bestaan terwijl er geen dominante strategie is. Een voorbeeld daarvan is zit in de bijgevoegde afbeelding hierboven.
Mee eens. Hoop dat het vecon verslag hier duidelijkheid over geeft.
Ik loop tegen het punt aan:
Leerlingen schrijven op: "Consumenten zien de ijsjes als perfecte substituten, de enige manier waarop Guarda en Orso Bianco kunnen concureren is de prijs. ...... Guara en Orso Bianco zullen dus als dominante strategie hebbben om de prijs te verlagen."
Leerlingen schrijven wel dat er een dominante strategie is van altijd verlagen, maar zeggen dan: "als beide de keuze maken om de prijs te verlagen zal er een nash-evenwicht ontstaan op de niet optimale optie en is er dus sprake van een gevangenendilemma". Ze beschrijven dus niet dat de omzet/winst daalt t.o.v. de oude situatie.
ik geef hen nu telkens 1 pt, maar ik vind dat ze antwoord geven op de vraag dus 2 pt. Wat vinden jullie hiervan?
Beste collega R.
u schrijft:
"Leerlingen schrijven wel dat er een dominante strategie is van altijd verlagen, maar zeggen dan: "als beide de keuze maken om de prijs te verlagen zal er een nash-evenwicht ontstaan op de niet optimale optie en is er dus sprake van een gevangenendilemma". Ze beschrijven dus niet dat de omzet/winst daalt t.o.v. de oude situatie."
Dit jaar, bij dit examen, bij deze vraag, wil het CvTE een uitleg van "suboptimaal": "lagere omzet/winst dan...",
dan moeten we dat toch ook meenemen bij het nakijken?
Beste Mark,
Dank voor je antwoord, dat is ook hetgeen waar ik tegenaanloop. het CvTE wil weten dat er een gevangendilemma is, naar mijn weten een nash-evenwicht wat niet pareto-optimaal is. Dus als leerlingen opschrijven dat het een uitkomst betreft wat niet optimaal is, dan voldoe je toch mijn inziens aan dat een gevangenendilemma supoptimaal is? Voor nu houd ik het op 1 pt.
Als ze bij de tweede deelscore niet lagere omzet/winst vermelden (en wel aan geven dat het een suboptimale uitkomst is) geef ik geen deelscore punt (dus niet de tweede deelscore). Dan is het meer een theorie antwoord dan een specifieke context antwoord.
Wat als de leerlingen aangeven dat Orso een lagere prijs biedt dat hij dan meer klanten krijgt (en dus niet alle klanten). Dat dan Guarda ook de prijs weer verlaagd etc. Hij benoemt niet het woord dominante strategie en ook niet dat het perfecte substituten zijn. Krijgt hij nu wel het eerste punt?
Wat als de leerlingen aangeven dat Orso een lagere prijs biedt dat hij dan meer klanten krijgt (en dus niet alle klanten). Dat dan Guarda ook de prijs weer verlaagd etc. Hij benoemt niet het woord dominante strategie en ook niet dat het perfecte substituten zijn. Krijgt hij nu wel het eerste punt?
loop ook tegen vergelijkbare antwoorden aan, vind het jammer dat het veconverslag niet wat meer sturing geeft aan wat voor ds1 noodzakkelijk is voor toekennen punt. veel leerlingen antwoorden bij ds1 met de strekking, Guarda en Orso kunnen doordat ze perfecte substituten zijn alleen maar concureren op de prijs, waardoor ze hun prijs verlagen om hun afzet te verhogen. is dit genoeg?
Ik heb leerlingen die de omzet/winst niet expliciet noemen bij vraag 15 en 16, want tsja, het is toch logisch dat wanneer je je prijzen allebei verlaagt 'dat je dan allebei slechter af bent'.
Dit kost ze nu een deelpunt bij 15 én bij 16. Was fijner geweest als ze die doelstelling wat explicieter hadden genoemd in de context van deze speltheorie vragen. Nu staat er resp. 3 en 4 vragen terug een zin 'dat Guarda de maximale winst behaalt bij een prijs van €3'.
Als de prijs lager wordt dan gaat de omzet omlaag?! Volgens mij hangt dat af van de prijselasticiteit. Ijs lijkt me een luxe product dus elastisch, in geval van een prijsverlaging zal de hoeveelheid relatief meer stijgen dan dat de prijs daalt en de omzet juist stijgen. Toch?
